Recenzja: JAK SOBIE WYOBRAŻAM ŚWIAT Przemyślenia i opinie

Krzysztof Rzymkowski

JAK SOBIE WYOBRAŻAM ŚWIAT Przemyślenia i opinie

Książka JAK SOBIE WYOBRAŻAM ŚWIAT jest zbiorem najważniejszych pism, esejów i wybranej korespondencji opublikowanych w ciągu całego życia uczonego tj. do końca 1954 roku. Albert Einstein zmarł w 18 kwietnia 1955 w Stanach Zjednoczonych.  Zamierzeniem wydawcy było przedstawienie kompletu pism.

Część I Idee i opinie –  obejmuje eseje, wywiady, artykuły, orędzia i opinie opublikowane w latach 1919 – 1949. Różnorodna tematyka tych publikacji zawiera bardzo osobiste wrażenia, opinie i przemyślenia, czasami na tematy całych narodów, czasem tylko swoich przyjaciół lub osób powszechnie znanych. Lektura tej części pracy jest bardzo ciekawa i zmusza bowiem czytelnika do dokonania własnych przemyśleń na poruszone tematy. Nie zawsze muszą się one zgadzać z przemyśleniami A. Einsteina. Szereg rozważań dotyczy np. sensu życia, dobra i zła, wartości człowieka religii, edukacji.

Część II O polityce, strukturach władzy i pacyfizmie –  to obszerny wykład uczonego na tematy polityczne pisane w latach 1934 – 1952. Lektura tej części pokazuje A. Einsteina jako zaangażowanego politycznie, myślącego kategoriami człowieka wykształconego nie tylko w kierunku nauk ścisłych, ale i człowieka, któremu bliskie są ideały humanizmu i wartości przyjęte jako ogólnoludzkie. To jego świadomy głos na rzecz współpracy międzynarodowej i protest przeciwko wojskowej mentalności.

Część III O Żydach – zawiera listy, przemówienia, artykuły, wypowiedzi w audycjach radiowych opublikowane w latach 1934 – 1950. Te wypowiedzi uczonego związane są z jego etnicznym pochodzeniem. Te artykuły dobitnie świadczą o tym, że” bycie Żydem” w czasie II wojny światowej znaczyło uczestnictwo w tragedii Holocaustu. Jak sam pisze w 1934 roku „gdy przed piętnastoma laty przyjechałem do Niemiec dokonałem po raz pierwszy w mym życiu odkrycia, że jestem Żydem i do tego odkrycia nie- Żydzi przyczynili się bardziej od Żydów”.

Część IV O Niemczech – to korespondencja z wybitnymi uczonymi z terenu Niemiec pisana w latach 1933 – 1944. Jedna z esejów dotyczy bohaterów z powstania w getcie warszawskim.

Część V Przyczynek do nauki – poświęcona jest zagadnieniom naukowym i przedstawi w zarysie najważniejsze problemy nad którymi pracował uczony jak teoria względności i teoria kwantowa, a także przedstawia zasady badań naukowych którymi się kierował. Jest najobszerniejsza część publikacji, zawiera eseje pisane w latach 1919 1954. Jest to bardzo ciekawa część pozwalająca poznać drogę do epokowych odkryć, wymagająca jednak pewnego przygotowania matematycznego. Myślę, że ta część pracy pozwoli zrozumieć lepiej teorię względności, nawet tym którzy mają z nią pewne kłopoty.