Recenzja: Klimatyczna ruletka

Krzysztof Rzymkowski

Postępy Techniki Jądrowej

Janne M. Korhornen, Rauli Partanen
KLIMATYCZNA RULETKA. Czy zwalczając Energetykę Jądrową Zagrażamy Naszej Planecie
Tytuł oryginału: Uhkapeli Ilmastrolla- vaarantasko ydinvoiman vastutstus mailman tulevalsuuden
CLIMATE GAMBLE Is Anti-Nuclear Activism Endangering Our Future
Tłumaczenie z angielskiego: Jan Bełezina
Wydawnictwo Instytutu Zrównoważonej Energetyki Kraków 2019

Autorzy Janne M. Korhornen i Rauli Partanen od lat badają zmiany klimatyczne i alternatywne źródła energii. Książka podsumowuje kluczowe wnioski tych badań. Janne M. Korhornen, absolwent studiów doktoranckich w Aalto University School of Busines i University of Technology w Helsinkach jest badaczem zależności między technologią, społeczeństwem i strategią przeciw działaniu zmianom klimatycznym. Rauli Partanen jest niezależnym pisarzem, analitykiem i konsultantem ds. energii i jej roli w społeczeństwie i środowisku. Jest laureatem nagrody Pekka Jauho Fińskiego Towarzystwa Nuklearnego za pracę na rzecz rozpowszechniania informacji o energetyce jądrowej, Obaj są autorami książki Czarny Koń, energetyka jądrowa, zmiany klimatyczne,  omówionej w PTJ Nr 3 Vol. 66 Z 3 ISSN 0551-6846 Warszawa 2023.

Efektywna polityka energetyczna i klimatyczna powinna być wynikiem rozsądnego i popartego dowodami porównania zalet i wad dostępnych aktualnie rozwiązań. Czytając książkę można odnieść wrażenie, że autorzy są sceptycznie nastawieni do odnawialnych źródeł energii, technologii magazynowania  energii jak i obecnej organizacji ochrony środowiska, Uważają, że brak szczerej debaty może wpłynąć negatywnie na rozwój i zaufanie do odnawialnych źródeł energii jak ruchów ochrony środowiska. Szczególnie szkodliwy jest nierzetelny opis tych źródeł jak zdarzające się celowe fałszowanie statystyk. Dlatego starają się przedstawiać omawiane w książce problemy w oparciu o wiarygodne dane i fakty oraz środki pozwalające skutecznie walczyć ze zmianami klimatu i zaspokoić wzrastające zapotrzebowanie na energię.

Aby uniknąć katastrofalnych efektów zmian klimatu uważa się że, należy jak najszybciej ograniczyć emisję dwutlenku węgla, szczególnie przy produkcji energii, wykorzystując wszystkie dostępne technologie pozwalające eliminować paliwa kopalne. Granicznym ustalonym terminem odejścia od paliw kopalnych  jest rok 2050. Z dotychczasowych doświadczeń wynika że, szanse na osiągnięcie tego celu są znikome i może nawet okazać się, że osiągnięcie celu jest niewystarczające. W  specjalnym raporcie z 2011 Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, Odnawialnych Źródłach Energii i Zapobieganiu Zmianom Klimatu (IPPC – SRREN – International Plant Protection Convention (Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin) – Special Report on Renewable Energy Sources(Raport Specjalny na temat Odnawialnych Źródeł Energii) stwierdzono że, jest możliwe zaspokojenie światowych potrzeb energetycznych ze źródeł odnawialnych w ok. 30%. ( wg. Szacunków GREEPEACE 80%). Należy się również spodziewać znacznego wzrostu zapotrzebowania na energię ze względu na rozkwit gospodarek krajów rozwijających się. Scenariusze opracowywane przez różne organizacje zakładają, że w 2050 roku populacja 9 -11 milionów ludzi zużyje mniej energii niż obecnie żyjących  7 milionów. Nie uwzględniają one jednak dynamiki zmian ekonomicznych, zakładając celowo lub nieświadome stagnację krajów rozwijających się. Autorzy tych scenariuszy uważają, że energia ze źródeł odnawialnych sprosta wymaganiom  dekarbonizacji, ale nie uwzględniają naturalnych braków ciągłości produkcji energii przez te źródła. Aby zneutralizować ten efekt należałoby przyspieszyć  i zwiększyć ilość instalacji produkujących energię ze wszystkich możliwych, a nawet jeszcze nie znanych potencjalnych źródeł. Jednym z takich źródeł jest wykorzystanie biomasy co miałoby znaczący wpływ na produkcję żywności.  Znaczne obszary zajmowane przez te instalacje (fermy wiatrowe, słoneczne) są dalszym ważnym ograniczeniem powodującym wyłączenie terenu z innych koniecznych działań cywilizacyjnych. Wszystko to może spowodować wyhamowanie wzrostu ilości zakładów energii odnawialnej, których początkowa szybka rozbudowa była spowodowana politycznym wsparciem i różnymi formami  dotacji. Obecnie, po ich ograniczeniu,  daje się zauważyć spowolnienie rozwoju budowy nowych obiektów.

Nie należy zapominać, że celem tych działań jest zredukowanie emisji do wystarczająco niskiego poziomu by nie nastąpiły niebezpieczne zmiany klimatu, a jednym ze sposobów są metody wytwarzania energii. Aby osiągnąć jak najlepszy rezultat z uwzględnieniem kosztów instalacji należy dostosować dobór tych sposobów do warunków lokalnych.

Jedna z największych organizacji ochrony środowiska Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (World Wildlife Fund -WWF) opracowująca raport oceniający skuteczność działań  w uprzemysłowionych krajach na rzecz spowalniania zmian klimatycznych, stwierdziła że krajach w których  wykorzystywano źródła energii niegenerujące szkodliwych emisji największy udział w produkcji energii miała energetyka jądrowa. Liczne organizacje ochrony środowiska rozpoczęły zwalczanie energetyki jądrowej starając się wykazać, że powoduje emisje gazów cieplarnianych w ilości porównywalnej do elektrowni węglowych fałszując statystyki. Doprowadziło to w niektórych przypadkach zamykania elektrowni jądrowych. W dłuższym okresie czasu energetyka jądrowa znacznie przyspiesza i obniża  niskoemisyjność gospodarki. Bardzo wiele organizacji głoszących hasła ochrony środowiska, mimo wielu pozytywnych opinii i wskazań zalet energetyki jądrowej pozostaje silnie antynuklearna.

Jednym z najczęściej powtarzanych argumentów przeciw energetyce jądrowej jest szkodliwość promieniowania, Autorzy starają się w książce  przedstawić rzeczywiste informacje dotyczące tego zagadnienia rzeczywisty stwierdzając ostatecznie, że energetyka jądrowa jest jednym z najbezpieczniejszych sposobów pozyskiwania energii nawet uwzględniając wydobywanie uranu, odpady promieniotwórcze i częstotliwość wypadków w obiektach jądrowych. Autorzy zwracają również  uwagę na fakt, że media i organizacje ochrony środowiska, przy omawianiu właściwości  promieniowania, używają często niesprecyzowanych definicji i jednostek ukrywając  w ten sposób informację o tym, że dawki promieniowania znacznie mniej szkodliwe niż opisywane w tekście artykułu. Ryzyko i negatywne zjawiska powinny być przedstawiane rzetelnie. Jednym z często dyskutowanych problemów powiązanych z energetyką jądrową jest składowanie odpadów promieniotwórczych. Należy podkreślić, że istnieje kilka opracowanych uzasadnionych ekonomicznie i stosowanych technik składowania zapewniających bezpieczne długoterminowe składowanie odpadów i ich wykorzystanie jest w przemyśle jądrowym obligatoryjne. W końcowych wnioskach  Autorzy przedstawiają problemy ekonomiczne związane z dekarbonizacja podkreślając zalety energetyki jądrowej. Innym problemem powiązanym z zapotrzebowaniem na energię są zagadnienia wydajności pracy, automatyzacji procesów technologicznych  i ich wpływ na zatrudnienie przy przewidywanych zmianach ilości miejsc pracy.

Podobna tematyka jest poruszana w wielu rozproszonych publikacjach, ale to opracowanie obejmuje większość problemów w sposób niekonwencjonalny.