jądro atomu helu, składające się z dwóch protonów i dwóch neutronów. Jest to bardzo stabilne jądro, emitowane w całości z wielu cięższych jąder w procesie znanym pod nazwą rozpadu alfa. Cząstki alfa znano zanim jeszcze zrozumiano, że zawierają one protony i neutrony. Cząstki alfa, to także dwukrotnie zjonizowane atomy helu, tj. atomy helu, z których usunięto oba elektrony. Najmniej przenikliwa z trzech rodzajów promieniowania jonizującego występującego naturalnie na Ziemi – jest zatrzymywane przez kartkę papieru. Może być niebezpieczne dla istot żywych tylko wtedy, gdy substancja ją emitująca została wchłonięta do organizmu, lub znalazła się w kontakcie z ciałem